6 TƯƠNG TÁC THUỐC – THỨC ĂN NGUY HIỂM TIỀM TÀNG DƯỢC SĨ NÊN CẢNH BÁO BỆNH NHÂN

Dưới đây là 6 tương tác thuốc với thức ăn gây ra các nguy cơ gây hại đến sức khỏe và hiệu quả điều trị của người bệnh, các dược sĩ hãy nắm kĩ và cảnh báo cho bệnh nhân nhé

1. Tương tác giữa socola, rượu vang đỏ, và thuốc chống trầm cảm: TƯƠNG TÁC NGHIÊM TRỌNG

Một số thức ăn, đồ uống như bia, phô mai, sô cô la, và rượu vang đỏ có chứa tyramin. Tyramin có trong những thức ăn đó gây ra tương tác đối với thuốc ức chế monoamine oxidase (MAOIs) như selegiline hay phenelzine gây ra tăng huyết áp ở người bệnh.

Cơ chế của tương tác này:Ức chế MAO-A

Enzym chịu trách nhiệm chuyển hóa amin ngoại sinh  như tyramin tại ruột, từ đó ngăn cản quá trình hấp thụ của nó. tyramine chuyển hóa thành chất octopamine- chất này có tác dụng thay thế norepinephrine. Mặc dù selegiline ức chế chọn lọc MAO-B, tuy nhiên sự ức chế này là không tuyệt đối ngay cả khi người bệnh dùng ở liều được khuyến cáo.

Biện pháp: Với những người bệnh đang được điều trị trầm cảm bằng các thuốc ức chế monoamine oxidase (MAOIs) như selegiline hay phenelzine bằng đường uống hoặc dùng qua da với liều trên 6 mg trong ngày, dược sĩ cần nhắc và cảnh báo người bệnh tốt nhất nên tránh ăn các thức ăn có chứa amin như pho mát, rượu vang đặc biệt là đối với rượu vang đỏ, bia, trứng cá muối, gan động vật đặc biệt là gan gà, nho khô, bơ, sô cô la, dưa cải bắp, sữa chua, các chất chiết xuất protein hoặc chiết xuất từ nấm men

Khuyên người bệnh chỉ được ăn những thức ăn kể trên sau khi ngưng việc sử dụng thuốc ít nhất là 14 ngày. Cảnh báo cho người bệnh một số triệu chứng của tăng huyết áp như đau đầu dữ dội, bị rối loạn thị giác, hôn mê, co giật, buồn nôn, nôn mà không biết nguyên nhân là gì.

2. Các loại rau ăn lá có màu xanh và warfarin

Cơ chế tác dụng của thuốc chống đông wafarin: ức chế các yếu tố đông máu phụ thuộc vitamin K. Trong các loại rau có màu xanh như rau chân vịt, súp lơ, cải lá có chứa vitamin K

Việc sử dụng các loại rau này cùng thuốc chống đông máu gây ra hậu quả là làm đối kháng tác dụng của thuốc, từ đó làm gia tăng nguy cơ huyết khối ở người bệnh

3. Các sản phẩm từ sữa và kháng sinh:

Một số kháng sinh như levofloxacin, ciprofloxacin, doxycyclin, tetracyclin,… có thể tạo phức với kim loại ở trong sữa, từ đó làm giảm sự hấp thu của thuốc

Dược sĩ cần khuyên bệnh nhân và nhắc nhở người bệnh cần uống thuốc kháng sinh cách xa các thức ăn có chứa calci và kim loại khác

4. Nước bưởi chùm và cơ chất của CYP3A4:

Nước bưởi chùm chứa các chất gọi là furanocoumarins – đây là một chất gây ra ức chế chọn lọc isoenzym CYP3A4. Enzym CYP3A4 đóng vai trò chuyển hóa thuốc nên khi sử dụng cùng nhau làm gia tăng nguy cơ gặp các tương tác thuốc

Một số tương tác với nước bưởi chùm cần tránh do làm giảm chuyển hóa thuốc gây ra làm tăng tác dụng và gia tăng độc tính mà thuốc gây ra: thuốc điều trị tăng huyết áp, HIV, thuốc giảm mỡ máu statin, nhóm thuốc có tác dụng ức chế miễn dịch

Hiện tại loại bưởi chùm này không có ở Việt Nam nhưng vẫn có nhiều người thường sử dụng các loại trái cây nhập khẩu do vậy để đảm bảo an toàn và dùng thuốc hiệu quả thì dược sĩ cần tư vấn kĩ cho người bệnh

5. Iod và các thuốc kháng giáp:

Một số thuốc methimazol hay propylthiouracil sau khi được hấp thu vào trong cơ thể sẽ ngăn cản quá trình oxy hóa và hấp thu Iod. Do vậy nếu trong quá trình dùng thuốc này mà người bệnh ăn các thức ăn giàu iod như hải sản, rong biển, hay muối iod có thể dẫn đến hậu quả làm giảm tác dụng của thuốc

6. Nước sốt táo và các thuốc được nghiền:

Đối với một số người bị chứng khó nuốt, thường được lời khuyên là có thể nghiền nhỏ các thuốc được bào chế ở dạng viên nén hoặc đối với viên nang có thể mở nang và trộn với một số thức ăn như pudding, nước sốt táo.

Khi tư vấn cho những đối tượng này dược sĩ cần lưu ý dạng bào chế của thuốc: lưu ý những thuốc không được nhai, bẻ, nghiền để đưa ra lời khuyên phù hợp cho người bệnh

Nguồn: PharmacyTimes